Abstract
Het project HADRiAN: Heritage Awareness Driving Active Networks (vertaald als ‘erfgoedbewustwording als drijfveer voor actieve netwerken’) valt onder het Erasmus+ KA2: Strategic Partnership | School programma. Van 2019 tot 2022 is er gewerkt aan het ontwikkelingen en uitzetten van een ‘teach-the-teacher’ toolkit voor het stimuleren van de kunde van docenten in het voortgezet onderwijs voor het faciliteren van het opdoen van culturele kennis, refererend naar erfgoed, klimaat en sociaal bewustzijn. Het huidige rapport toont de impact en de voordelen van de implementatie van de instrumenten (O2). De instrumenten zijn in een collectief van partners ontwikkeld en geïmplementeerd bij een van drie historische waterwegen tijdens de looptijd van het project. Het document is onderverdeeld in twee delen.
Het eerste deel geeft een overzicht van erfgoedbeleid in de Europese. Vervolgens wordt er geanalyseerd hoe in elk van de participerende landen (Griekenland, Nederland en Italië) onderwerpen zoals klimaat, erfgoed en stedelijke ontwikkeling worden geïntegreerd in de curricula van de betrokken scholen.
De betrokken leraren hebben de eerste ervaring van de geïmplementeerde instrumenten in de testfase geëvalueerd. De tussentijdse evaluaties vormden de basis voor de verdere ontwikkeling van het project om de instrumenten passend te ontwerpen voor de lokale context.
In het tweede deel van de output worden allereerst de drie historische waterwegen kort geïntroduceerd. Vervolgens worden de resultaten en de impact van de geteste instrumenten gepresenteerd. De lezer krijgt inzicht in de voordelen van het gebruik van deze instrumenten als aanvulling op het educatieve curriculum.
De gegevens die tijdens de duur van het HADRiAN project zijn verzameld en in het rapport zijn samengevat, zijn zeer informatief. Het toont aan dat de onderwijssector steeds meer geïnteresseerd is om aandacht te besteden aan maatschappelijke onderwerpen zoals erfgoed, klimaat en stedelijke ontwikkeling. Vooral voor de betrokken docenten is het een leerzaam proces geweest. De nieuwe tools en professionele expertise, passend bij de onderwerpen en projectaanpak, heeft ze een beter beeld gegeven hoe deze instrumenten en persoonlijke vaardigheden geïntegreerd kunnen worden in de dagelijkse gang van zaken en lessen op school. Ook voor studenten was het een interessante reis: het gaf hen nieuwe manieren om informatie te op te halen, hun eigen verhaal te beter te kunnen formuleren en handvaten toegereikt om te gaan met hun eigen gemeenschap.
De resultaten die in het kader van HADRiAN werden ontwikkeld, voldeden in het bijzonder aan de behoeften en kansen van de lokale context: ze werden ontwikkeld rekening houdend met niet alleen de behoeften van de docenten en de leerlingen, maar ook die van de potentiële belanghebbenden. Bovendien wordt hun relevantie vertaald naar een Europees niveau vanwege de internationale betrokkenheid van de partners uit Griekenland, Italië en Nederland. De resultaten en impact per land bevestigden de potentie van de toolkit voor vergelijkbare implementatie in Europese landen.
De participatieve aanpak van het project en in de instrumenten was erg belangrijk in het proces. Zo kwam het projectteam niet alleen face-to-face bijeen, maar ook online vanwege COVID. Op basis van de vervangingen van de studenten bleek de waarde van het participatieve karakter van grote waarde. Bij de implementatie van de instrumenten gaf studenten de kans om zich in te zetten als actieve burgers en zelf in actie te doen en een bijdrage te leven aan urgente onderwerpen zoals de milieuproblematiek. Het gevoel erbij te horen, onderdeel te zijn van een gemeenschap, onderling te zijn en een gemeenschappelijke geschiedenis te delen bleken cruciale onderdelen te zijn van het leerproces van de leerlingen. Ten slotte maakten de instrumenten het mogelijk om op een nieuwe manier meer te weten te komen over de waterwegen dichtbij de scholen. Het stelde docenten in staat bepaalde onderwerpen te verdiepen en nieuwe methodologieën en benaderingen te ontdekken. Docenten benoemden dat dit een fijne manier was om nieuwe kennis op te doen en, op de lange termijn, hun plezier over hun eigen onderwijsrol vergroten. Voor de leerlingen was het een nieuwe ervaring om hun cultureel erfgoed op een andere manier te ontdekken, te begrijpen hoe het erfgoed in de stad sterk verweven is met klimaatopgave, stedelijke ontwikkeling en hoe elke burger kan ingrijpen binnen zijn eigen gemeenschap. De ontwikkelde instrumenten bleken in de praktijk flexibel en aanpasbaarheid. Ondanks dat de activiteiten vooraf als extra tijd en extra kostenpost werden gezien konden de docenten de activiteiten uiteindelijk gemakkelijk verweven in verschillende lessen en integreren met hun eigen bestaande lesprogramma.
Het HADRiAN project heeft bewezen op een andere en innovatieve manier de definitie van cultureel erfgoed te her-conceptualiseren en op een speelse manier leerlingen te motiveren. Er ontstond een gevoel van bewustzijn als burgers en als onderdeel van een gemeenschap en een besef hoe je als burger kan inzetten voor geschiedenis van je eigen stad. Met meer bewustzijn voor het verleden en het inzicht in de complexiteit van stedelijke opgaves en de bijbehorende gemeenschappen diende als kompas om van jongeren te groeien naar meer verantwoordelijke burgers van de toekomst.
Download de intellectuele output I hier